I. Hình thức chính thể, chủ quyền và lãnh thổ của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam

- Hình thức chính thể:

+ Việt Nam là một nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa.

+ Quyền lực thuộc về nhân dân, do nhân dân trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua các cơ quan đại diện bầu ra thực hiện.

+ Tổ chức bộ máy nhà nước vận hành theo nguyên tắc pháp quyền và tập trung dân chủ.

- Chủ quyền quốc gia:

+ Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là:

• Một quốc gia độc lập, có chủ quyền.
• Có sự thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ trên mọi phương diện: Đất liền, hải đảo, vùng biển và vùng trời.

+ Tổ quốc là thiêng liêng, bất khả xâm phạm; mọi hành vi chống lại sự thống nhất, độc lập và toàn vẹn lãnh thổ đều bị nghiêm trị.

Ví dụ: Việc Việt Nam kiên quyết bảo vệ chủ quyền biển đảo ở Hoàng Sa – Trường Sa thể hiện tinh thần toàn vẹn lãnh thổ như quy định tại Điều 1 và Điều 11 của Hiến pháp.

Việt Nam phản đối Trung Quốc lắp phao đèn ở Trường Sa

II. Bản chất của Nhà nước và tổ chức quyền lực chính trị

- Bản chất của Nhà nước:

+ Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa nghĩa là mọi tổ chức, cá nhân, trong đó có cả Nhà nước, đều phải tuân thủ Hiến pháp và pháp luật.

+ Nhà nước của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân:

• Nhân dân là chủ thể tối cao của quyền lực nhà nước.
• Tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân, với nền tảng là liên minh giai cấp công nhân, nông dân và trí thức.

- Tổ chức quyền lực nhà nước:

+ Quyền lực nhà nước là thống nhất nhưng được phân công, phối hợp và kiểm soát giữa các cơ quan lập pháp, hành pháp và tư pháp.

+ Các cơ quan nhà nước hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật, theo nguyên tắc tập trung dân chủ.

+ Đảng Cộng sản Việt Nam là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội, hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật, gắn bó mật thiết với nhân dân.

Ví dụ: Khi sửa đổi Hiến pháp năm 2013, Quốc hội đã tổ chức lấy ý kiến rộng rãi nhân dân, thể hiện rõ quyền làm chủ của người dân và vai trò đại diện của các cơ quan dân cử.

III. Thực hiện quyền lực của nhân dân và vai trò của các tổ chức chính trị – xã hội

1. Quyền lực nhân dân

- Nhân dân thực hiện quyền lực thông qua:

+ Dân chủ trực tiếp (trưng cầu ý dân…).

+ Dân chủ đại diện (thông qua Quốc hội, Hội đồng nhân dân…).

- Việc bầu cử đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân dựa trên các nguyên tắc: Phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín.

- Đại biểu có thể bị bãi nhiệm nếu không còn xứng đáng với sự tín nhiệm của cử tri.

2. Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị – xã hội

- Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân, đại diện, bảo vệ lợi ích chính đáng của nhân dân, giám sát, phản biện xã hội.

- Các tổ chức chính trị – xã hội như Công đoàn, hội Nông dân, Đoàn Thanh niên… đại diện cho quyền lợi thành viên, tham gia xây dựng Nhà nước.

Ví dụ: Mặt trận Tổ quốc tổ chức các đợt lấy ý kiến nhân dân góp ý cho dự thảo luật, phản ánh tiếng nói của người dân trong các chính sách công.

IV. Đường lối đối ngoại và các biểu tượng quốc gia

1. Đường lối đối ngoại

- Việt Nam thực hiện đường lối độc lập, tự chủ, hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển.

- Nguyên tắc: Tôn trọng chủ quyền, không can thiệp công việc nội bộ, bình đẳng và cùng có lợi.

- Việt Nam là thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế, chủ động hội nhập và tham gia các tổ chức, diễn đàn toàn cầu.

Ví dụ: Năm 2023, Việt Nam trở thành đối tác chiến lược toàn diện của Hoa Kỳ thể hiện chính sách đối ngoại tích cực, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ.

Việt Nam - Hoa Kỳ thiết lập quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện

2. Các biểu tượng quốc gia

- Quốc kỳ: Nền đỏ, ở giữa có ngôi sao vàng năm cánh.

Quốc kỳ Việt Nam

- Quốc huy: Hình tròn, nền đỏ, có ngôi sao vàng, bông lúa, bánh xe răng và dòng chữ “Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”.

Quốc huy Việt Nam

- Quốc ca: Bài “Tiến quân ca” của nhạc sĩ Văn Cao.

- Quốc khánh: Ngày 2 tháng 9 – ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập năm 1945.

- Thủ đô: Hà Nội – trung tâm chính trị, văn hóa, kinh tế và khoa học của đất nước.