I. Nội dung quyền được bảo đảm an toàn và bí mật thông tin

- Công dân có quyền gửi, nhận, trao đổi thư tín (thư tay, bưu phẩm), liên lạc điện thoại (cuộc gọi, tin nhắn), điện tín (email, thông điệp điện tử) mà không bị ai can thiệp, kiểm tra trái phép.

- Mọi hành vi như bóc thư, đọc trộm tin nhắn, nghe lén cuộc gọi, truy cập trái phép vào hộp thư điện tử hoặc tài khoản cá nhân đều vi phạm quyền này.

- Việc thu thập và sử dụng thông tin cá nhân từ các hình thức liên lạc cần có sự đồng ý của người sở hữu thông tin hoặc có sự cho phép của cơ quan có thẩm quyền.

Người dân đóng gói bưu phẩm

Về cơ sở pháp lý, quyền này được quy định rõ ràng trong các văn bản như:

+ Hiến pháp năm 2013, Điều 21, khoản 2: Nghiêm cấm hành vi tự ý bóc mở, kiểm soát, trích lục thư tín, điện thoại, điện tín của người khác nếu không có sự đồng ý hoặc không có quyết định của cơ quan có thẩm quyền.

+ Bộ luật Dân sự năm 2015, Điều 38: Quy định quyền bất khả xâm phạm đối với đời sống riêng tư, trong đó bao gồm thư tín, điện thoại, điện tín.

+ Luật An ninh mạng năm 2018, Điều 17: Cấm thu thập, sử dụng, phát tán trái phép thông tin cá nhân, trong đó có nội dung thư tín, cuộc gọi, điện tín của công dân.

Ví dụ: Một học sinh tò mò đã mở điện thoại của bạn cùng lớp khi bạn đi vắng để đọc tin nhắn riêng, sau đó kể lại nội dung cho người khác. Đây là hành vi vi phạm quyền bí mật thư tín và thông tin cá nhân.

II. Hậu quả của việc xâm phạm quyền được bảo đảm an toàn và bí mật thông tin

Hành vi xâm phạm quyền được bảo đảm an toàn và bí mật thông tin có thể dẫn đến những hậu quả như:
- Gây tổn thương danh dự, nhân phẩm, ảnh hưởng tâm lý của người bị hại.
- Làm mất lòng tin trong các mối quan hệ cá nhân và xã hội.
- Tạo điều kiện cho các hành vi vu khống, tống tiền, lừa đảo thông qua thông tin cá nhân bị đánh cắp.

Hacker khai thác và kiếm tiền từ thông tin cá nhân trên mạng

- Gây thiệt hại vật chất nếu thông tin bị lộ liên quan đến tài khoản ngân hàng, thông tin mật.
- Tạo ra mâu thuẫn trong gia đình, nơi làm việc, môi trường học đường nếu thông tin riêng tư bị lộ hoặc sử dụng sai mục đích.

III. Xử lý hành vi vi phạm quyền được bảo đảm an toàn và bí mật thư tín, điện thoại, điện tín

Tự ý bóc thư của người khác là vi phạm pháp luật

- Xử phạt hành chính

Theo Nghị định 15/2020/NĐ-CP, được sửa đổi năm 2022:

+ Phạt tiền từ 10 triệu đến 20 triệu đồng đối với hành vi đọc trộm, ghi âm, ghi hình, tiết lộ nội dung thư tín, điện thoại, điện tín của người khác mà không được sự đồng ý.
+ Nếu sử dụng mạng xã hội, nền tảng số để phát tán thông tin riêng tư của người khác trái phép, mức phạt có thể lên đến 50 triệu đồng.

- Xử lý hình sự

Theo Điều 159 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017):

- Người nào có hành vi trái pháp luật như bóc mở thư, nghe trộm cuộc gọi, tiết lộ thông tin liên lạc cá nhân mà không được sự đồng ý của chủ sở hữu, có thể bị:
+ Phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm, hoặc
+ Phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.

- Nếu hành vi có tổ chức, lợi dụng chức vụ, quyền hạn, hoặc gây hậu quả nghiêm trọng (như làm nạn nhân tự sát, thiệt hại kinh tế lớn), hình phạt có thể lên đến 5 năm tù giam.

IV. Trách nhiệm của học sinh

– Tuyệt đối không tự ý sử dụng, đọc tin nhắn, thư từ, email, cuộc gọi của người khác.
– Không chia sẻ thông tin riêng tư của bạn bè, thầy cô, người thân khi chưa được phép.
– Khi phát hiện hành vi vi phạm (ví dụ như bạn học chia sẻ tin nhắn của người khác), cần khuyên ngăn hoặc báo cho thầy cô, cha mẹ.
– Sử dụng mạng xã hội văn minh, không phát tán hoặc lan truyền nội dung riêng tư gây ảnh hưởng đến danh dự, nhân phẩm người khác.

Sử dụng mạng xã hội văn minh