Bài 28. Con người và thiên nhiên SVIP

1. Tác động của thiên nhiên đến con người

a. Tác động của thiên nhiên đến đời sống con người

- Môi trường tự nhiên cung cấp các yếu tố sống cơ bản: không khí, ánh sáng, nhiệt độ, nước.

- Đặc điểm tự nhiên (địa hình, khí hậu, đất, nước) ảnh hưởng đến nơi sống, cách sống và sinh hoạt hàng ngày của con người.

Hình 1: Chợ nổi Cái Răng tại đồng bằng sông Cửu Long

b. Tác động của thiên nhiên tới sản xuất

* Đối với sản xuất nông nghiệp

- Nông nghiệp là ngành kinh tế chịu ảnh hưởng sâu sắc và trực tiếp nhất từ các yếu tố tự nhiên, với đối tượng sản xuất trực tiếp là cây trồng và vật nuôi.

- Sự sinh trưởng và phát triển bình thường của cây trồng và vật nuôi phụ thuộc hoàn toàn vào các điều kiện môi trường tối ưu như nhiệt độ, nguồn nước, ánh sáng và chất lượng không khí.

Hình 2: Đồng bằng Sông Cửu Long có các con sông, kênh rạch chằng chịt thuận lợi phát triển lúa nước

* Đối với sản xuất công nghiệp

- Khoáng sản là nguồn nhiên liệu, năng lượng và nguyên liệu thô quan trọng cho nhiều ngành công nghiệp.

- Thủy sản, hải sản và động vật hoang dã cung cấp nguyên liệu đầu vào cho các ngành khai thác và chế biến tương ứng.

Hình 3: Khai thác than tại Quảng Ninh, Việt Nam

* Đối với du lịch

- Cảnh quan địa hình đa dạng và khí hậu thuận lợi thường tạo điều kiện tốt cho du lịch phát triển. Ngược lại, địa hình đơn điệu hoặc khí hậu khắc nghiệt có thể hạn chế tiềm năng du lịch.

- Hệ thống sông, hồ phong phú không chỉ mang lại vẻ đẹp tự nhiên mà còn là cơ sở quan trọng để phát triển các loại hình du lịch khám phá, sinh thái và nghỉ dưỡng.

Hình 4: Du lịch khám phá động Phong Nha - Kẻ Bàng, Quảng Bình

2. Tác động của con người tới thiên nhiên

- Nhu cầu xã hội tăng, con người khai thác tài nguyên ngày càng nhiều, trong khi trữ lượng có hạn.

- Điều này dẫn đến suy thoái tài nguyên (đất, sinh vật) và nguy cơ cạn kiệt tài nguyên không tái tạo (khoáng sản).

- Quá trình khai thác và sử dụng tài nguyên cũng đồng thời thải ra môi trường tự nhiên một lượng lớn chất thải: bụi, khí thải, chất lỏng và chất thải rắn.

+ Khi phát tán vào tầng khí quyển, các chất thải này gây ra ô nhiễm môi trường không khí, làm suy giảm chất lượng không khí và ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.

Hình 5: Ô nhiễm không khí tại Hà Nội

+ Khi tích tụ hoặc hòa tan vào các nguồn nước, chúng gây ô nhiễm nghiêm trọng môi trường sông, hồ, biển và đại dương, đe dọa hệ sinh thái dưới nước và chuỗi thức ăn tự nhiên.

Hình 6: Ô nhiễm nước tại sông Tô Lịch

+ Chất thải ngấm vào đất gây ô nhiễm, thay đổi tính chất đất và có thể làm ô nhiễm nguồn nước ngầm.

- Ngày nay, ý thức bảo vệ môi trường tăng, thúc đẩy các hành động tích cực như trồng rừng, cải tạo đất khô cằn thành đất màu mỡ.