Bài 3. Công nghệ phổ biến SVIP

I. CÔNG NGHỆ TRONG LĨNH VỰC LUYỆN KIM, CƠ KHÍ

1. Công nghệ luyện kim

 Công nghệ luyện kim

- Công nghệ luyện kim chế biến kim loại và hợp kim từ quặng hoặc nguyên liệu khác.

- Sản phẩm của công nghệ luyện kim:

+ Là kim loại đen hoặc kim loại màu ở dạng thô:

+ Thường làm nguyên liệu cho các công nghệ chế tạo vật liệu kim loại khác.

- Công nghệ luyện kim chia thành hai loại:

+ Luyện kim đen (sản xuất gang và thép).

+ Luyện kim màu (sản xuất nhôm, chì, kẽm,...).

2. Công nghệ đúc

 Công nghệ đúc

- Công nghệ đúc kim loại là công nghệ chế tạo sản phẩm kim loại bằng:

+ Phương pháp nấu kim loại lỏng và rót vào khuôn.

- Sau khi kim loại đông đặc, thu được:

+ Vật đúc có hình dạng và kích thước phù hợp yêu cầu.

- Sản phẩm đúc có thể sử dụng ngay (chi tiết đúc) hoặc cần gia công cơ khí thêm.

=> Để nâng độ chính xác kích thước và độ bóng bề mặt gọi là phôi đúc.

- Công nghệ đúc có thể tạo được các chi tiết phức tạp như:

+ Bánh răng.

+ Vỏ hộp số,...

=> Sản phẩm đúc được ứng dụng ở các lĩnh vực như chế tạo cơ khí, trang trí, mĩ thuật.

- Công nghệ đúc chia thành các loại sau:

+ Đúc trong khuôn cát.

+ Đúc li tâm (ống thép).

+ Đúc áp lực (vỏ xe hơi),...

Đúc li tâm

3. Công nghệ gia công cắt gọt

Công nghệ gia công cắt gọt

- Công nghệ gia công cắt gọt sử dụng dụng cụ cắt và máy cắt kim loại để loại bỏ phần kim loại dư thừa từ phôi.

- Sản phẩm của công nghệ gia công cắt gọt là các chi tiết máy được ứng dụng trong các lĩnh vực như:

+ Máy cơ khí.

+ Công nghiệp,...

- Sản phẩm gia công cắt gọt thường có độ chính xác cao và bề mặt mịn.

- Công nghệ gia công cắt gọt gồm các phương pháp như:

+ Khoan, xọc, gia công bằng tia laser, tia nước,...

4. Công nghệ gia công áp lực

Công nghệ gia công áp lực

- Là công nghệ dựa vào tính dẻo của kim loại, sử dụng ngoại lực từ thiết bị để kim loại biến dạng theo hình dạng yêu cầu.

- Thường được ứng dụng rộng rãi trong các xưởng cơ khí để chế tạo phôi.

- Sản phẩm của gia công áp lực sử dụng trong các ngành:

+ Sản xuất ô tô.

+ Cầu đường,...

- Các công nghệ trong gia công áp lực gồm cán, kéo, rèn và dập.

5. Công nghệ hàn

Công nghệ hàn

- Công nghệ hàn nối các chi tiết kim loại bằng cách:

+ Nung nóng điểm nối đến trạng thái hàn.

+ Sau đó kim loại hoá rắn hoặc dẻo hoá rắn dưới tác động lực ép.

- Sản phẩm hàn ứng dụng trong:

+ Đồ gia dụng.

+ Xây dựng.

+ Mĩ thuật,...

- Công nghệ hàn chia thành hai nhóm:

+ Hàn nóng chảy (mối hàn và que hàn bổ sung được nung đến trạng thái chảy).

+ Hàn áp lực (sử dụng lực ép khi mối nối ở trạng thái dẻo).

II. CÔNG NGHỆ TRONG LĨNH VỰC ĐIỆN - ĐIỆN TỬ

1. Công nghệ sản xuất điện năng

- Công nghệ sản xuất điện năng là công nghệ biến đổi các năng lượng khác thành điện năng.

- Tùy vào nguồn năng lượng, có các phương pháp sản xuất điện như:

+ Năng lượng nước (thuỷ điện).

+ Năng lượng nguyên tử (điện hạt nhân).

+ Năng lượng nhiệt từ địa nhiệt,...

Nhà máy thủy điện Hòa Bình

2. Công nghệ điện - quang

- Công nghệ điện - quang chuyển đổi điện năng thành quang năng.

- Công nghệ điện - quang chia thành ba loại:

+ Đèn sợi đốt:

• Điện năng chuyển hóa thành nhiệt, sau đó thành quang năng.

+ Đèn phóng điện:

• Phóng điện tạo tia tử ngoại, tác dụng lên lớp bột huỳnh quang phát ánh sáng.

+ Đèn LED (Light Emitting Diode):

• Dòng điện một chiều qua diode chuyển điện năng thành quang năng.

Các loại bóng đèn chiếu sáng

3. Công nghệ điện - cơ

- Công nghệ điện - cơ chuyển đổi năng lượng điện thành cơ năng.

- Dựa vào dạng chuyển động đầu ra, công nghệ biến đổi năng lượng điện - cơ chia thành hai nhóm:

+ Dạng quay.

+ Dạng tịnh tiến.

- Sản phẩm công nghệ biến đổi năng lượng điện - cơ ở dạng quay đặc trưng là động cơ điện được ứng dụng rộng rãi trong đời sống và trong công nghiệp như:

+ Quạt điện.

+ Máy xay xát.

+ Động cơ công nghiệp,...

- Sản phẩm công nghệ điện - cơ dạng tịnh tiến, ứng dụng trong:

+ Van điều khiển điện.

+ Relay điện,...

Quạt điện

Van điện từ

4. Công nghệ điều khiển và tự động hoá

- Là công nghệ thiết kế, xây dựng và vận hành hệ thống điều khiển để tự động hóa quá trình sản xuất.

- Sản phẩm của công nghệ là dây chuyền sản xuất tự động, thay thế thao tác của con người bằng máy móc và robot tự động.

=> Giúp tăng năng suất lao động, giảm thiểu nhân công, thời gian và chi phí.

Dây chuyền sản xuất tự động

5. Công nghệ truyền thông không dây

- Là công nghệ cho phép truyền tải thông tin mà không cần dây dẫn làm môi trường truyền.

- Dữ liệu được truyền hoặc nhận qua sóng điện từ trong không gian:

+ Sử dụng băng tần xác định với dung lượng và băng thông tần số cố định.

- Truyền thông không dây chia thành các loại:

+ Công nghệ Wi-Fi.

+ Công nghệ Bluetooth.

+ Công nghệ mạng di động.

Công nghệ Wi-Fi