I. Khái niệm thất nghiệp

Nhân viên bị cho nghỉ việc đột ngột.

- Thất nghiệp là tình trạng một bộ phận người lao động có khả năng làm việc, có nhu cầu làm việc nhưng không có việc làm phù hợp trong một thời gian nhất định.

Ví dụ: Một sinh viên sau khi tốt nghiệp đại học, tích cực tìm việc nhưng vẫn không xin được việc làm sau vài tháng thì được coi là thất nghiệp.

II. Các loại thất nghiệp phổ biến

Nhân viên bị áp lực công việc

- Thất nghiệp tạm thời (thời vụ, chuyển đổi):

+ Xảy ra khi người lao động đang chuyển từ công việc cũ sang công việc mới, hoặc nghỉ giữa mùa vụ.

+ Đây là hình thức thất nghiệp mang tính tạm thời và thường dễ khắc phục.

Ví dụ: Một người nghỉ việc ở công ty cũ và đang chờ bắt đầu công việc mới sau 2 tuần.

- Thất nghiệp cơ cấu:

+ Do cơ cấu ngành nghề thay đổi, làm cho kỹ năng của người lao động không còn phù hợp với nhu cầu thị trường.

+ Khó giải quyết nếu người lao động không được đào tạo lại.

Ví dụ: Một công nhân in báo bị mất việc vì nhà máy chuyển sang sản xuất báo điện tử.

- Thất nghiệp chu kỳ:

+ Xảy ra khi nền kinh tế rơi vào suy thoái, sản xuất giảm, doanh nghiệp cắt giảm lao động.

+ Mức độ nghiêm trọng tùy thuộc vào tình hình kinh tế vĩ mô.

Ví dụ: Trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, nhiều nhà máy sản xuất ô tô ở Mỹ và châu Âu phải tạm dừng hoạt động do sức mua giảm mạnh. Hàng chục nghìn công nhân bị sa thải, dù họ vẫn có tay nghề và sẵn sàng làm việc.

III. Nguyên nhân của thất nghiệp

- Kinh tế suy thoái: Doanh nghiệp đóng cửa, sản xuất cầm chừng khiến nhu cầu lao động giảm.

Nhiều doanh nghiệp đóng cửa, trả mặt bằng do suy thoái kinh tế

- Cơ cấu lao động không phù hợp: Người lao động có ngành nghề, kỹ năng không đáp ứng được nhu cầu mới của thị trường.

- Sự phát triển của khoa học - công nghệ: Máy móc thay thế con người trong một số lĩnh vực làm việc.

- Thiếu thông tin việc làm: Người lao động không biết nơi có nhu cầu tuyển dụng.

- Gia tăng dân số trong độ tuổi lao động: Tăng cung lao động nhưng không có đủ việc làm phù hợp.

IV. Hậu quả của thất nghiệp

- Đối với cá nhân:

+ Mất thu nhập, ảnh hưởng đến đời sống và tinh thần.

+ Tâm lý lo âu, chán nản, dễ dẫn đến các tệ nạn xã hội.

Thất nghiệp dẫn tới lo âu

- Đối với xã hội:

+ Lãng phí nguồn nhân lực.

+ Gia tăng tệ nạn xã hội và bất ổn kinh tế - chính trị.

+ Giảm sức mua, ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế.

Ví dụ: Nếu tỉ lệ thất nghiệp tăng cao, người dân giảm chi tiêu, doanh nghiệp khó bán hàng, nền kinh tế tăng trưởng chậm lại.

V. Biện pháp hạn chế thất nghiệp

- Phát triển kinh tế, thu hút đầu tư: Tạo thêm nhiều cơ hội việc làm.

- Đào tạo nghề, chuyển đổi ngành nghề: Giúp người lao động có kỹ năng mới phù hợp với nhu cầu thị trường.

Đào tạo nghề cho thanh niên

- Cung cấp thông tin thị trường lao động: Tăng sự kết nối giữa người tìm việc và nơi cần tuyển.

- Khuyến khích khởi nghiệp, tự tạo việc làm: Nhà nước có thể hỗ trợ vốn, tư vấn khởi nghiệp cho thanh niên.

- Chính sách an sinh xã hội: Hỗ trợ người thất nghiệp bằng bảo hiểm thất nghiệp, đào tạo lại nghề...

Ví dụ: Nhiều tỉnh, thành phố mở lớp đào tạo nghề cho người mất việc sau đại dịch để họ có thể làm công việc mới như nấu ăn, may mặc, sửa điện thoại…