Lý thuyết Bài 14. Chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc và chuyển biến kinh tế, xã hội, văn hóa của Việt Nam thời Bắc thuộc SVIP

1. Chính sách cai trị của các triều đại phong kiến phương Bắc

a. Chính sách cai trị về chính trị

- Các triều đại phong kiến phương Bắc chia nước ta thành các quận, huyện và sáp nhập vào lãnh thổ Trung Quốc.

- Dưới thời nhà Đường, nước ta được chia thành các đơn vị hành chính nhỏ, nhằm dễ dàng quản lý và cai trị.

Hình 1. Sơ đồ tổ chức chính quyền của nhà Hán

- Người Hán được đưa sang cai trị người Việt bằng các luật pháp nghiêm ngặt của Trung Quốc.

- Chính quyền đô hộ xây dựng nhiều thành lũy lớn để kiểm soát và đàn áp các cuộc đấu tranh của người dân Việt như: thành Luy Lâu (Bắc Ninh), thành Tống Bình và thành Đại La (Hà Nội).

b. Chính sách bóc lột về kinh tế

- Chính quyền đô hộ áp dụng chế độ tô thuế.

- Người dân phải cống nạp các sản vật quý giá.

- Các triều đại phong kiến phương Bắc độc quyền sản xuất sắt và muối.

Hình 3. Trầm Hương

c. Chính sách cai trị về văn hóa

- Người Hán được đưa sang sinh sống lâu dài ở nước ta, làm ảnh hưởng đến nền văn hóa Việt.

- Chính quyền mở lớp dạy chữ Hán và áp dụng luật Hán, bắt người Việt phải học theo văn hóa và phong tục của Trung Quốc.

- Tìm cách truyền bá văn hóa, phong tục phương Bắc.

2. Những chuyển biến về kinh tế, xã hội và văn hóa trong thời Bắc thuộc

a. Chuyển biến về kinh tế

* Trong nông nghiệp:

- Trồng lúa nước, chăn nuôi gia súc vẫn là hoạt động kinh tế chủ yếu của người dân.

- Công cụ bằng sắt được sử dụng phổ biến, sử dụng sức kéo của trâu bò, kĩ thuật chiết cành,... nâng cao năng suất lao động.

* Trong thủ công nghiệp:

- Các nghề thủ công truyền thống như dệt vải, gốm sứ tiếp tục phát triển và được cải tiến kỹ thuật.

- Nhiều nghề thủ công mới xuất hiện như làm giấy, làm đường, làm mật mía, làm "vải Giao Chỉ" từ vỏ cây đay, cây chuối và làm thủy tinh.

Hình 4. Vải Giao Chỉ được làm từ sợi của thân cây chuối

b. Chuyển biến về xã hội và văn hóa

* Về xã hội:

- Xã hội ngày càng phân hóa rõ rệt.

- Mâu thuẫn chủ yếu trong xã hội là sự đối kháng giữa nhân dân Việt và chính quyền đô hộ phương Bắc.

Hình 5. Các tầng lớp xã hội trong thời Bắc thuộc

* Về văn hóa:

- Các trường dạy chữ Hán bắt đầu xuất hiện ở các quận.

- Tư tưởng Nho giáo, Phật giáo và Đạo giáo, cùng với phong tục tập quán của người Hán, ngày càng được truyền bá rộng rãi trong xã hội Việt Nam.