Lý thuyết Bài 18. Vương quốc Chăm-pa SVIP

1. Sự thành lập và quá trình phát triển của Chăm-pa

a. Sự thành lập:

- Người dân ở huyện Tượng Lâm (thuộc khu vực miền Trung Việt Nam ngày nay) đã nhiều lần nổi dậy kháng chiến từ những ngày đầu nhà Hán bắt đầu cai trị.

- Vào cuối thế kỷ II, dưới sự lãnh đạo của Khu Liên, người dân Tượng Lâm đã giành lại quyền tự chủ và lập ra một quốc gia mới, lấy tên là Lâm Ấp.

b. Quá trình phát triển:

- Các vua Lâm Ấp mở rộng lãnh thổ của mình, kéo dài xuống phía Nam đến các vùng đất ngày nay thuộc Ninh Thuận và Bình Thuận.

- Vào khoảng thế kỷ VII, Lâm Ấp đổi tên thành Chăm-pa.

- Sau thế kỷ X, Chăm-pa tiếp tục phát triển mạnh mẽ và dần dần sát nhập thành một phần của đất nước Việt Nam.

Hình 1. Tượng rồng Trà Kiệu còn lại của nền văn minh Chăm-pa (thế kỷ VII-VIII)

2. Hoạt động kinh tế và tổ chức xã hội

a. Hoạt động kinh tế

- Nông nghiệp: Trồng lúc nước, một năm có hai vụ.

- Thủ công nghiệp: Nghề làm gốm, xây dựng, khai thác lâm sản, đóng thuyền, đánh bắt cá,... cũng rất phát triển.

- Thương nghiệp: Với vị trí thuận lợi, Vương quốc Chăm-pa trở thành cầu nối trao đổi, buôn bán thường xuyên với thương nhân các nước như Trung Quốc, Ấn Độ, Ả Rập.

b. Tổ chức xã hội

- Vua là "đấng tối cao", đứng đầu vương quốc.

- Bộ máy nhà nước được tổ chức từ trung ương đến địa phương (gồm các châu, huyện, làng).

- Xã hội có sự phân chia giàu, nghèo với các tầng lớp chính: tăng lữ, quý tộc, nông dân, dân tự do, nô lệ.

3. Một số thành tựu văn hóa

- Chữ viết: Cư dân Chăm-pa đã sáng tạo ra chữ viết riêng là chữ Chăm cổ, dựa trên chữ cổ của người Ấn Độ (thế kỉ IX).

Hình 2. Chữ Chăm cổ khắc trên bia đá ở Quảng Nam

- Tín ngưỡng, tôn giáo:

+ Cư dân Chăm-pa thờ tín ngưỡng đa thần (thần Núi, thần Nước, thần Lúa, thần Biển,...).

+ Các tôn giáo từ bên ngoài du nhập vào (Phật giáo, Hin-đu giáo,...).

+ Các thành tựu văn hóa khác của Chăm-pa đều mang đậm dấu ấn của hệ tín ngưỡng, tôn giáo này.

- Kiến trúc, điêu khắc: Xây dựng nhiều đền, tháp thờ thần, Phật như: Thánh địa Mỹ Sơn, Phật viện Đồng Dương (Quảng Nam),...

- Lễ hội:

+ Thường gắn với đời sống hiện thực và các sinh hoạt tín ngưỡng, tôn giáo.

+ Cúng tế và âm nhạc truyền thống là phần không thể thiếu.

Hình 3. Khu di tích Thánh địa Mỹ Sơn