Lý thuyết Bài 22. Cách mạng khoa học - kĩ thuật (P2) SVIP

2. Xu thế toàn cầu hoá và tác động đối với thế giới và Việt Nam

a. Xu thế toàn cầu hoá

- Toàn cầu hoá là một xu hướng đang gia tăng mạnh mẽ từ những năm 1980 đến nay, được thúc đẩy bởi sự phát triển vượt bậc của khoa học và công nghệ. Toàn cầu hoá ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực khác nhau như kinh tế, thương mại, văn hoá và chính trị.

Hình 1. Toàn cầu hóa là sự liên kết giữa các nền kinh tế trên thế giới

- Biểu hiện của toàn cầu hoá:

+ Kinh tế: Quan hệ thương mại quốc tế phát triển nhanh chóng. Các tập đoàn xuyên quốc gia và tổ chức phi chính phủ ngày càng đóng vai trò quan trọng. Hệ thống tài chính toàn cầu cũng mở rộng, tạo ra các tổ chức kinh tế, tài chính quốc tế.

Hình 2. Ngân hàng thế giới tại thủ đô Oa-sinh-tơn (Hoa Kỳ)

+ Văn hóa: Các nền văn hoá giao lưu mạnh mẽ với nhau, tạo ra sự chia sẻ và ảnh hưởng lẫn nhau giữa các quốc gia và dân tộc.

+ Chính trị: Các tổ chức khu vực và quốc tế (Liên Hợp Quốc, EU, ASEAN) ngày càng có ảnh hưởng lớn trong việc giải quyết các vấn đề chung của thế giới.

Hình 3. Một cuộc họp tại Liên Hợp Quốc

b. Tác động của toàn cầu hoá đối với thế giới và Việt Nam

✽ Tác động đối với thế giới:

- Cơ hội:

+ Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế toàn cầu: Toàn cầu hoá giúp tạo ra một thị trường kinh tế chung, thúc đẩy sự phát triển của các lực lượng sản xuất và tăng trưởng kinh tế nhanh chóng.

+ Liên kết toàn cầu: Các quốc gia, khu vực hợp tác chặt chẽ hơn để giải quyết các vấn đề toàn cầu, như biến đổi khí hậu, dịch bệnh,... nhằm mang lại sự phát triển bền vững cho nhân loại.

+ Giao lưu văn hoá: Các nền văn hoá giao lưu với nhau nhiều hơn, giúp hình thành một xu hướng văn hoá toàn cầu.

Hình 4. Hội nghị cấp cao trực tuyến của Liên Hợp Quốc về hành động khí hậu

- Thách thức:

+ Gia tăng sự phụ thuộc lẫn nhau: Các quốc gia phụ thuộc vào nhau hơn, điều này có thể làm gia tăng sự chênh lệch giữa các quốc gia và khu vực, nhất là về giàu nghèo.

+ Ô nhiễm môi trường và dịch bệnh: Sự giao lưu mạnh mẽ cũng đồng nghĩa với việc ô nhiễm môi trường và dịch bệnh có thể lan rộng nhanh chóng hơn.

+ Đánh mất bản sắc văn hoá: Sự ảnh hưởng mạnh mẽ của văn hoá toàn cầu có thể khiến các quốc gia mất đi bản sắc văn hoá riêng biệt của mình.

Hình 5. Tình trạng ô nhiễm ven biển

✽ Tác động đối với Việt Nam:

- Toàn cầu hoá mang lại nhiều cơ hội nhưng cũng tạo ra không ít thách thức cho Việt Nam trong quá trình hội nhập.

- Về kinh tế:

+ Toàn cầu hoá giúp Việt Nam tiếp cận vốn đầu tư nước ngoài và công nghệ tiên tiến. Việt Nam có thể mở rộng hoạt động thương mại, xuất khẩu lao động, và chuyển đổi cơ cấu kinh tế, nâng cao mức sống cho người dân.

+ Cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt, khiến các doanh nghiệp trong nước phải nỗ lực hơn để cạnh tranh.

Hình 6. Lao động Việt Nam tại Nhật Bản

- Về chính trị: Toàn cầu hoá mở ra cơ hội cho Việt Nam tham gia vào các tổ chức quốc tế như Liên Hợp Quốc, và khu vực như ASEAN, giúp nâng cao vị thế và uy tín của đất nước.

Hình 7. Việt Nam gia nhập ASEAN (1995)

- Về văn hoá:

+ Toàn cầu hoá giúp Việt Nam giao lưu và tiếp thu những giá trị văn hoá của thế giới, làm phong phú thêm nền văn hoá dân tộc.

+ Nguy cơ mất đi bản sắc văn hoá truyền thống cũng rất lớn, vì các yếu tố văn hoá từ bên ngoài có thể làm xói mòn các giá trị cốt lõi của dân tộc.