Lý thuyết Bài 26. Vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên, dân cư và xã hội Trung Quốc (phần 2) SVIP

III. DÂN CƯ VÀ XÃ HỘI

1. Dân cư

a. Quy mô dân số, tỉ lệ gia tăng dân số

- Số dân: Đông nhất thế giới (hơn 1,43 tỉ người, hơn 18% dân số thế giới).

⇒ Thuận lợi: Thị trường tiêu thụ lớn, nguồn lao động dồi dào.

- Tỉ lệ gia tăng dân số: 0,39% (năm 2020), có xu hướng giảm dần (do thực hiện Chính sách dân số).

⇒ Ảnh hưởng: Chênh lệch cơ cấu dân số theo giới tính.

Mất cân bằng giới tính ở Trung Quốc nghiêm trọng với nhiều hệ lụy

b. Thành phần dân tộc

- Số lượng dân tộc: Khoảng 56.

+ Dân tộc đa số: Hán (trên 90%).

+ Dân tộc ít người: Mãn, Hồi, Ngô Nhĩ, Mông Cổ,...

- Phân bố: Tập trung ở khu tự trị vùng núi và biên giới.

⇒ Ảnh hưởng: Tạo sự đa dạng văn hóa, thuận lợi phát triển du lịch.

c. Phân bố dân cư

- Mật độ dân số trung bình: Khá cao (khoảng 150 người/km² năm 2020).

- Phân bố dân cư: Có sự chênh lệch lớn giữa miền Đông và miền Tây.

+ Miền Đông: Chiếm khoảng 1/2 diện tích, tập trung 90% dân số.

+ Miền Tây: Dân cư rất thưa thớt (nhiều nơi dưới 10 người/km²).

Bản đồ mật độ dân số Trung Quốc

⇒ Đánh giá:

- Ảnh hưởng đến khai thác tài nguyên, sử dụng lao động.

- Gây sức ép lên vấn đề giải quyết việc làm, cơ sở hạ tầng, bảo vệ môi trường.

d. Đô thị hoá

- Tốc độ đô thị hóa nhanh, tỉ lệ dân thành thị (2020): 61,0%.

- Nhiều siêu đô thị (trên 10 triệu dân): Thượng Hải, Bắc Kinh, Trùng Khánh, Quảng Châu, Thiên Tân,...

- Quá trình công nghiệp hóa nông thôn làm thay đổi diện mạo làng xã và mở rộng lối sống đô thị.

Một góc thành phố Thượng Hải

2. Xã hội

* Văn hóa:

- Hình thành từ lâu đời, phát triển rực rỡ.

- Là một trong những chiếc nôi văn minh cổ đại, có nhiều di sản UNESCO công nhận.

⇒ Động lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội.

* Giáo dục:

- Tăng cường đầu tư phát triển, tỉ lệ biết chữ (từ 15 tuổi trở lên, 2020): Trên 96%.

* Nguồn lao động:

- Chất lượng cải thiện nhờ chú trọng giáo dục.

- Truyền thống cần cù, sáng tạo.

- Dồi dào, ngày càng chất lượng.

⇒ Vai trò: Nguồn lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội.

* Chất lượng cuộc sống:

- Ngày càng được cải thiện (HDI: 0,764; GNI/người: 10.530 USD năm 2020).

- Tuổi thọ trung bình tăng: 78,1 năm (2020).

- Chăm sóc sức khỏe được đẩy mạnh, phần lớn dân số có bảo hiểm y tế.

* Nông thôn mới:

Trung Quốc phấn đấu hiện đại hóa nông nghiệp và nông thôn

- Đạt nhiều thành tựu, góp phần thay đổi kinh tế - xã hội vùng nông thôn:

+ Nâng cao đời sống người dân.

+ Rút ngắn khoảng cách thành thị - nông thôn.

+ Góp phần công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

* Vấn đề còn tồn tại: Chênh lệch phát triển kinh tế - xã hội giữa các vùng miền (Đông - Tây, nông thôn - thành thị).