TRI THỨC NGỮ VĂN
1. Quan điểm sáng tác
– Quan điểm sáng tác là sự hình thành từ những trải nghiệm sống và nghệ thuật của nhà văn. Nó có thể được nhà văn trực tiếp bày tỏ, nhưng đôi khi lại được độc giả nhận diện qua sự thống nhất trong lựa chọn đề tài, xác định chủ đề, thái độ thể hiện trước đối tượng miêu tả, cùng với cách vận dụng các phương tiện và phương thức nghệ thuật.
– Đối với các nhà văn cách mạng, quan điểm sáng tác thường được công khai tuyên bố, gắn liền với một thái độ chính trị rõ ràng, phản ánh đặc điểm của thời kỳ cách mạng. Điều này tạo nên đặc trưng cho những tác phẩm văn học cách mạng.
– Thơ văn của tác giả Hồ Chí Minh là một ví dụ điển hình. Trong các tác phẩm của mình, Bác đã nhiều lần làm rõ quan điểm sáng tác của mình thông qua các bài viết, thư từ và cả trong sáng tác văn học. Tuy nhiên, vì vị trí đặc biệt của Người, quan điểm sáng tác này đã trở thành quan điểm chung của nền văn học cách mạng Việt Nam, hướng tới nhân dân, đại chúng, và nhắm đến những mục tiêu đặc biệt của cuộc cách mạng giải phóng dân tộc kết hợp với cách mạng vô sản.
2. Đánh giá một tác giả, tác phẩm văn học
– Các tác giả, tác phẩm lớn thường tổng hợp kinh nghiệm nghệ thuật của các giai đoạn trước, tạo ra bước tiến quan trọng cho văn học ở thời kỳ mới. Dù có thể gặp phải hạn chế do ảnh hưởng của thời đại, nhưng những tác phẩm thực sự vĩ đại thường khai thác các vấn đề nhân sinh vĩnh cửu, tiếp tục đồng hành cùng các thế hệ độc giả sau.
3. Tính khẳng định, phủ định trong văn bản nghị luận
– Tính khẳng định và tính phủ định luôn song hành trong một tác phẩm nghị luận.
– Khi có sự khẳng định, luôn tồn tại một thái độ phủ định đối với một đối tượng trái ngược, và ngược lại, sự phủ định luôn được thể hiện qua việc khẳng định một đối tượng khác.
– Để làm tăng tính khẳng định hoặc phủ định trong văn bản nghị luận, người viết thường sử dụng các biện pháp ngôn ngữ ở nhiều cấp độ khác nhau như từ ngữ, cú pháp, phép tu từ, và lập luận (bao gồm lý lẽ và bằng chứng). Các biện pháp này có thể giống nhau, nhưng hiệu quả lại trái ngược nhau do sự khác biệt về ngữ nghĩa và mục đích tư tưởng đằng sau mỗi biện pháp. Ví dụ, khi dùng từ ngữ để thể hiện thái độ đánh giá, nếu mục đích là khẳng định, người viết sẽ chọn từ ngữ khác hẳn so với khi mục đích là phủ định. Tương tự, bằng chứng dùng để khẳng định sẽ khác với bằng chứng dùng để phủ định vấn đề.
