Xà phòng và chất giặt rửa SVIP

I. KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO CỦA XÀ PHÓNG VÀ CHẤT GIẶT RỬA

Xà phòng là hỗn hợp gồm muối sodium hoặc potassium của acid béo và các chất phụ gia.

Chất giặt rửa tổng hợp là các chất được tổng hợp bằng phương pháp hóa học và có khả năng giặt rửa như xà phòng.

Chất giặt rửa tự nhiên là các sản phẩm từ thiên nhiên cũng có tác dụng giặt rửa như bồ kết, bồ hòn,...

Cấu tạo của xà phòng/chất giặt rửa:

- Phần phân cực (phần ưa nước): nhóm carboxylate (xà phòng) hoặc sulfate, sulfonate (chất giặt rửa).

- Phần không phân cực (phần kị nước): gốc hydrocarbon.

Công thức cấu tạo của một số chất hoạt động bề mặt
(a) Xà phòng (b) Chất giặt rửa

II. TÍNH CHẤT GIẶT RỬA

- Khi tan trong nước, xà phòng/chất giặt rửa làm giảm sức căng bề mặt, giúp nước thấm dễ vào bề mặt vết bẩn.

 - Đuôi kị nước trong xà phòng/chất giặt rửa thâm nhập vào vết bẩn.

 - Chúng phân chia vết bẩn thành các hạt rất nhỏ có đầu ưa nước quay ra ngoài.

 - Các hạt này phân tán vào nước và bị rửa trôi.

III. PHƯƠNG PHÁP SẢN XUẤT XÀ PHÒNG VÀ CHẤT GIẶT RỬA

1. Phương pháp sản xuất xà phòng

Xà phòng được sản xuất từ phản ứng xà phòng hóa chất béo.

Ví dụ 1: 

\(\left(C_{15}H_{31}COO\right)_3C_3H_5+3NaOH\overset{t^{o}}{\rarr}3C_{15}H_{31}COONa_{}+C_3H_5\left(OH\right)_3\)

Xà phòng được sản xuất từ dầu mỏ.

⚡THÍ NGHIỆM (Xà phòng hóa chất béo)

- Bước 1: Cho khoảng 2 gam chất béo vào cốc chứa 4 mL dung dịch NaOH 40%. Đun và khuấy đều hỗn hợp trong 10 phút (thi thoảng bổ sung thêm nước).

 - Bước 2: Thêm 30 mL dung dịch NaCl bão hòa vào hỗn hợp sau khi đun và khuấy nhẹ. Để nguội hỗn hợp, sau đó tách lấy khối xà phòng nổi lên trên.

2. Phương pháp sản xuất chất giặt rửa tổng hợp

Chất giặt rửa tổng hợp được sản xuất từ dầu mỏ.

Chất giặt rửa tổng hợp được sản xuất từ dầu mỏ theo sơ đồ sau:

IV. ỨNG DỤNG CỦA XÀ PHÒNG VÀ CHẤT GIẶT RỬA

Xà phòng và chất giặt rửa được ứng dụng rộng rãi trong đời sống và sản xuất.

- Chất giặt rửa tổng hợp thường được dùng để giặt quần áo, rửa chén bát, lau sàn,... còn xà phòng chủ yếu được sử dụng để tắm, rửa tay,...

 - Chất giặt rửa được ưa chuộng hơn xà phòng do dễ hòa tan, hiệu quả trong nước cứng và môi trường acid.

- Tuy nhiên, chất giặt rửa tổng hợp khó phân hủy sinh học nên kém thân thiện với môi trường.

Xà phòng