Thạch Lam là một trong những cây bút tiêu biểu của văn học hiện thực Việt Nam giai đoạn 1930–1945. Ông nổi bật với lối viết nhẹ nhàng, sâu lắng, giàu chất trữ tình và nhân văn. Tác phẩm của Thạch Lam thường xoáy sâu vào những khoảnh khắc đời thường, thể hiện sự cảm thông với những con người nhỏ bé, nghèo khổ trong xã hội. Truyện ngắn “Trở về” là một tác phẩm tiêu biểu của ông, kể về cuộc hội ngộ đầy lặng lẽ giữa Tâm – một người con sau nhiều năm xa cách – và người mẹ già nơi quê nhà. Qua đoạn trích, Thạch Lam đã khéo léo thể hiện sự đối lập giữa tình mẫu tử thiêng liêng và sự vô tâm, lạnh nhạt của người con, từ đó gửi gắm một thông điệp đầy day dứt về đạo hiếu và sự tha hóa con người trong đời sống hiện đại.

Mở đầu đoạn trích, không gian làng quê hiện lên với vẻ yên ắng, đơn sơ và cũ kỹ. Hình ảnh “cái nhà cũ... sụp thấp hơn... mái gianh xơ xác hơn” gợi nên sự tàn tạ, xơ xác của thời gian, đồng thời phản ánh sự lụi tàn của cuộc sống nơi thôn quê – nơi không có sự đổi thay dù người con đã xa cách suốt sáu năm trời. Không gian ấy như một minh chứng rõ nét cho sự lãng quên của Tâm, người con đã rời bỏ nơi chôn nhau cắt rốn của mình.

Cuộc gặp gỡ giữa hai mẹ con diễn ra trong sự nghẹn ngào và xót xa. Bà mẹ, dù tuổi đã cao, vẫn mặc “cái bộ áo cũ kỹ như mấy năm về trước”, vẫn lưu giữ hình bóng ngày Tâm còn thơ bé. Câu nói "Con đã về đấy ư?" tưởng như đơn giản, lại chứa đựng biết bao xúc động và mừng tủi. Trong khi đó, lời đáp của Tâm – “Vâng, chính tôi đây” – lại lạnh lùng, thiếu cảm xúc, biểu hiện rõ sự xa cách và thờ ơ. Sự đối lập giữa sự xúc động nghẹn ngào của mẹ và sự hờ hững, miễn cưỡng của Tâm đã lột tả sâu sắc bi kịch trong mối quan hệ mẫu tử khi con người chạy theo cuộc sống thành thị.

Càng về sau, sự vô tâm của Tâm càng bộc lộ rõ. Anh dửng dưng trước câu chuyện mẹ kể, lãnh đạm với những đổi thay của làng quê, thậm chí còn tỏ ra khó chịu khi được mẹ hỏi han. Anh xem cuộc sống ở quê là một thế giới hoàn toàn tách biệt, không liên quan gì đến mình. Cử chỉ đưa tiền cho mẹ – “hai chục đồng” – cũng không phải là một hành động yêu thương mà mang nặng tính ban phát, khoe khoang. Dường như trong mắt Tâm, tình cảm có thể quy đổi bằng vật chất. Đó chính là biểu hiện rõ ràng nhất của sự tha hóa trong lối sống hiện đại, khi người ta đánh mất những giá trị thiêng liêng để chạy theo tiện nghi, danh vọng.

Đoạn trích khép lại bằng hình ảnh người mẹ rơm rớm nước mắt, run run đỡ lấy tiền con đưa, còn Tâm thì vội vã bước ra, làm như không thấy gì. Khoảnh khắc ấy chính là cao trào của nỗi đau: mẹ vẫn yêu thương, vẫn hy sinh, vẫn bao dung; còn con thì lạnh lùng, vô cảm, chỉ muốn nhanh chóng rời khỏi cái nơi từng là mái ấm. Thạch Lam không hề lên án, cũng không cần cao giọng phê phán, nhưng bằng lối viết tinh tế và đầy ám ảnh, ông đã khiến người đọc không khỏi nghẹn ngào và trăn trở.

Tóm lại, qua đoạn trích trong truyện ngắn “Trở về”, Thạch Lam đã thể hiện thành công sự đối lập giữa tình yêu thương sâu nặng của người mẹ và sự vô tâm đến lạnh lùng của người con. Tác phẩm như một lời nhắc nhở nhẹ nhàng nhưng sâu sắc về đạo làm con, về sự gìn giữ những giá trị gia đình và tình thân trong một xã hội đang ngày càng hiện đại hóa và xa cách. Đây là một trong những truyện ngắn đặc sắc, giàu giá trị nhân văn sâu sắc của Thạch Lam.

Thạch Lam là một trong những cây bút tiêu biểu của văn học hiện thực Việt Nam giai đoạn 1930–1945. Ông nổi bật với lối viết nhẹ nhàng, sâu lắng, giàu chất trữ tình và nhân văn. Tác phẩm của Thạch Lam thường xoáy sâu vào những khoảnh khắc đời thường, thể hiện sự cảm thông với những con người nhỏ bé, nghèo khổ trong xã hội. Truyện ngắn “Trở về” là một tác phẩm tiêu biểu của ông, kể về cuộc hội ngộ đầy lặng lẽ giữa Tâm – một người con sau nhiều năm xa cách – và người mẹ già nơi quê nhà. Qua đoạn trích, Thạch Lam đã khéo léo thể hiện sự đối lập giữa tình mẫu tử thiêng liêng và sự vô tâm, lạnh nhạt của người con, từ đó gửi gắm một thông điệp đầy day dứt về đạo hiếu và sự tha hóa con người trong đời sống hiện đại.

Mở đầu đoạn trích, không gian làng quê hiện lên với vẻ yên ắng, đơn sơ và cũ kỹ. Hình ảnh “cái nhà cũ... sụp thấp hơn... mái gianh xơ xác hơn” gợi nên sự tàn tạ, xơ xác của thời gian, đồng thời phản ánh sự lụi tàn của cuộc sống nơi thôn quê – nơi không có sự đổi thay dù người con đã xa cách suốt sáu năm trời. Không gian ấy như một minh chứng rõ nét cho sự lãng quên của Tâm, người con đã rời bỏ nơi chôn nhau cắt rốn của mình.

Cuộc gặp gỡ giữa hai mẹ con diễn ra trong sự nghẹn ngào và xót xa. Bà mẹ, dù tuổi đã cao, vẫn mặc “cái bộ áo cũ kỹ như mấy năm về trước”, vẫn lưu giữ hình bóng ngày Tâm còn thơ bé. Câu nói "Con đã về đấy ư?" tưởng như đơn giản, lại chứa đựng biết bao xúc động và mừng tủi. Trong khi đó, lời đáp của Tâm – “Vâng, chính tôi đây” – lại lạnh lùng, thiếu cảm xúc, biểu hiện rõ sự xa cách và thờ ơ. Sự đối lập giữa sự xúc động nghẹn ngào của mẹ và sự hờ hững, miễn cưỡng của Tâm đã lột tả sâu sắc bi kịch trong mối quan hệ mẫu tử khi con người chạy theo cuộc sống thành thị.

Càng về sau, sự vô tâm của Tâm càng bộc lộ rõ. Anh dửng dưng trước câu chuyện mẹ kể, lãnh đạm với những đổi thay của làng quê, thậm chí còn tỏ ra khó chịu khi được mẹ hỏi han. Anh xem cuộc sống ở quê là một thế giới hoàn toàn tách biệt, không liên quan gì đến mình. Cử chỉ đưa tiền cho mẹ – “hai chục đồng” – cũng không phải là một hành động yêu thương mà mang nặng tính ban phát, khoe khoang. Dường như trong mắt Tâm, tình cảm có thể quy đổi bằng vật chất. Đó chính là biểu hiện rõ ràng nhất của sự tha hóa trong lối sống hiện đại, khi người ta đánh mất những giá trị thiêng liêng để chạy theo tiện nghi, danh vọng.

Đoạn trích khép lại bằng hình ảnh người mẹ rơm rớm nước mắt, run run đỡ lấy tiền con đưa, còn Tâm thì vội vã bước ra, làm như không thấy gì. Khoảnh khắc ấy chính là cao trào của nỗi đau: mẹ vẫn yêu thương, vẫn hy sinh, vẫn bao dung; còn con thì lạnh lùng, vô cảm, chỉ muốn nhanh chóng rời khỏi cái nơi từng là mái ấm. Thạch Lam không hề lên án, cũng không cần cao giọng phê phán, nhưng bằng lối viết tinh tế và đầy ám ảnh, ông đã khiến người đọc không khỏi nghẹn ngào và trăn trở.

Tóm lại, qua đoạn trích trong truyện ngắn “Trở về”, Thạch Lam đã thể hiện thành công sự đối lập giữa tình yêu thương sâu nặng của người mẹ và sự vô tâm đến lạnh lùng của người con. Tác phẩm như một lời nhắc nhở nhẹ nhàng nhưng sâu sắc về đạo làm con, về sự gìn giữ những giá trị gia đình và tình thân trong một xã hội đang ngày càng hiện đại hóa và xa cách. Đây là một trong những truyện ngắn đặc sắc, giàu giá trị nhân văn sâu sắc của Thạch Lam.