Trong một xã hội ngày càng biến động và phát triển nhanh chóng như hiện nay, giới trẻ đứng trước nhiều lựa chọn về lối sống và định hướng tương lai. Một trong những hiện tượng đang được nhắc đến nhiều là "Hội chứng Ếch luộc" — một cách ẩn dụ để chỉ những người quá đắm chìm trong vùng an toàn, hưởng thụ cuộc sống ổn định đến mức dần mất đi ý chí vươn lên và phát triển bản thân. Vậy là người trẻ, ta nên chọn sống an nhàn, ổn định hay dám bước ra khỏi giới hạn để chinh phục những điều mới mẻ? Với tôi, lựa chọn dám thay đổi, dám thử thách chính là con đường để trưởng thành và đạt được những giá trị bền vững hơn trong cuộc sống. “Hội chứng Ếch luộc” bắt nguồn từ một thí nghiệm nổi tiếng: nếu thả một con ếch vào nồi nước sôi, nó sẽ lập tức nhảy ra. Nhưng nếu đặt nó vào nồi nước lạnh rồi từ từ đun nóng, con ếch sẽ không cảm nhận được sự thay đổi cho đến khi bị luộc chín. Hình ảnh ấy gợi nhắc đến những con người mải mê tận hưởng sự ổn định hiện tại, dần dần mất khả năng thích nghi với thay đổi, dẫn đến tụt hậu mà không hề hay biết. Đây là một lời cảnh tỉnh cho giới trẻ – những người đang ở giai đoạn sung sức nhất để học hỏi, trải nghiệm và phát triển bản thân. Cuộc sống an nhàn, ổn định mang lại cảm giác yên tâm, nhưng nếu duy trì quá lâu trong một môi trường không có thử thách, con người sẽ dần mất đi tinh thần cầu tiến. Khi ấy, ta dễ trở nên lười biếng, thụ động và không còn động lực để nỗ lực. Trong khi đó, thế giới không ngừng thay đổi: công nghệ phát triển, tri thức mới xuất hiện mỗi ngày, cơ hội cũng không chờ đợi ai. Nếu không chủ động thay đổi, người trẻ sẽ bị bỏ lại phía sau. Trái lại, khi ta sẵn sàng bước ra khỏi vùng an toàn, đối mặt với khó khăn và thử thách, chính là lúc ta học được nhiều nhất. Những lần thay đổi môi trường sống, thử sức với công việc mới, tiếp xúc với những con người khác biệt sẽ giúp mở rộng tầm nhìn, tăng khả năng thích nghi và rèn luyện bản lĩnh. Không ai phát triển trong sự dễ dàng; chính nghịch cảnh mới là nơi hun đúc nên những con người mạnh mẽ và sáng tạo. Tất nhiên, không phải ai cũng phù hợp với một cuộc sống luôn biến động. Một số người tìm thấy hạnh phúc trong sự bình yên, giản dị. Tuy nhiên, điều quan trọng là không để sự ổn định trở thành "cái bẫy ngọt ngào" khiến ta ngủ quên trong chính cuộc đời mình. Ngay cả khi chọn một lối sống an nhàn, người trẻ vẫn cần giữ tinh thần học hỏi và không ngừng đổi mới bản thân từ bên trong.

“Hội chứng Ếch luộc” là một cảnh báo đáng suy ngẫm cho thế hệ trẻ. Trong thời đại ngày nay, sự ổn định không còn là đích đến, mà chính là trạng thái tạm thời trước khi bước tiếp. Là người trẻ, tôi chọn dấn thân, chọn thay đổi, bởi chỉ khi bước ra khỏi vùng an toàn, ta mới thật sự sống trọn vẹn và khẳng định được giá trị bản thân trong một thế giới rộng lớn.

Trong những năm gần đây, thế hệ Gen Z – những người sinh ra trong khoảng từ năm 1997 đến 2012 – đang dần trở thành lực lượng nòng cốt trong xã hội. Tuy nhiên, đi cùng với sự trưởng thành và nổi bật của họ là không ít định kiến, quy chụp tiêu cực đến từ các thế hệ trước. Với tư cách là một người trẻ, tôi cho rằng đây là vấn đề đáng được nhìn nhận lại một cách công bằng và thấu đáo.

Một trong những định kiến phổ biến nhất là Gen Z “lười biếng, thiếu kiên nhẫn và sống ảo”. Không ít người lớn tuổi cho rằng giới trẻ ngày nay chỉ biết cắm mặt vào điện thoại, không chịu khó học hỏi hay nỗ lực làm việc. Thế nhưng, định kiến này liệu có thực sự đúng? Thực tế, Gen Z lớn lên trong bối cảnh công nghệ phát triển vượt bậc, nên việc tiếp cận và sử dụng mạng xã hội, công nghệ là điều tất yếu. Việc họ “online” không đồng nghĩa với “vô dụng”, mà là cách họ kết nối, học tập và làm việc hiệu quả hơn.

Ví dụ, trong đại dịch COVID-19, không ít bạn trẻ Gen Z đã linh hoạt thích nghi bằng cách khởi nghiệp online, mở kênh YouTube chia sẻ kiến thức, hay sử dụng mạng xã hội để truyền tải thông điệp tích cực, kêu gọi quyên góp từ thiện. Nhiều gương mặt trẻ như Đặng Trần Tùng – một trong những người Việt đầu tiên đạt 9.0 IELTS hay Nguyễn Hà My – sáng lập dự án giáo dục phi lợi nhuận “WeGrow Edu”, là minh chứng cho sự năng động, sáng tạo và trách nhiệm xã hội của Gen Z.

Một định kiến khác là Gen Z “ích kỷ, chỉ biết sống cho bản thân”. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ, ta sẽ thấy thế hệ này rất quan tâm đến các vấn đề cộng đồng, môi trường và công bằng xã hội. Các chiến dịch kêu gọi bảo vệ môi trường, phản đối bạo lực học đường, ủng hộ bình đẳng giới... đều có sự tham gia và dẫn dắt bởi những bạn trẻ thuộc Gen Z. Họ không ngại lên tiếng, không ngần ngại bày tỏ quan điểm, bởi họ hiểu rằng trách nhiệm xây dựng xã hội không phải của riêng ai.

Việc đánh giá cả một thế hệ chỉ dựa trên một vài biểu hiện tiêu cực là điều thiếu khách quan. Mỗi thế hệ đều có những mặt mạnh và hạn chế riêng, và Gen Z cũng không ngoại lệ. Thay vì dán nhãn, quy chụp, người lớn nên đồng hành, lắng nghe và tạo điều kiện để người trẻ phát huy hết khả năng của mình. Đồng thời, chính Gen Z cũng cần ý thức rõ trách nhiệm, không ngừng hoàn thiện bản thân để chứng minh rằng họ không chỉ là “thế hệ mạng xã hội”, mà còn là thế hệ của bản lĩnh, trí tuệ và trái tim nhiệt huyết.

Tóm lại, định kiến là thứ khiến khoảng cách giữa các thế hệ ngày càng xa hơn. Để phá vỡ rào cản này, điều cần thiết là sự thấu hiểu, tôn trọng và công nhận những giá trị mà thế hệ Gen Z đang mang lại. Chỉ khi ấy, xã hội mới thực sự phát triển bền vững và toàn diện.

Trong cuộc sống, giao tiếp là cầu nối giữa con người với con người. Một trong những hình thức giao tiếp quan trọng là việc góp ý, nhận xét. Góp ý đúng cách giúp người khác nhận ra điểm chưa tốt để từ đó hoàn thiện bản thân. Tuy nhiên, việc góp ý hay phê bình ai đó trước đám đông lại là một vấn đề cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Việc nhận xét người khác công khai là con dao hai lưỡi – có thể tạo động lực thay đổi nhưng cũng dễ gây tổn thương nếu không tinh tế và đúng cách.

Trước hết, cần hiểu rằng mục đích của góp ý là để giúp đỡ người khác. Nhưng nếu chọn sai cách thức, nhất là khi nhận xét ai đó trước đám đông, rất dễ khiến họ cảm thấy xấu hổ, bị xúc phạm. Trong tâm lý học, người ta gọi đó là “hiệu ứng bẽ mặt công khai” – khi con người bị đánh giá tiêu cực trước nhiều người, họ sẽ có xu hướng phòng thủ, thậm chí phản ứng tiêu cực.

Một ví dụ rất cụ thể là trong môi trường học đường. Có không ít trường hợp giáo viên phê bình học sinh trước lớp bằng những lời lẽ nặng nề, khiến các em cảm thấy tủi thân, sợ hãi, từ đó sinh ra tâm lý chống đối hoặc né tránh học tập. Đã từng có trường hợp một nữ sinh lớp 9 ở TP. HCM bị giáo viên mắng trước lớp vì điểm kém, dẫn đến cảm giác tự ti kéo dài và kết quả học tập sa sút nghiêm trọng.

Tương tự, trong môi trường công sở, việc lãnh đạo công khai chỉ trích nhân viên trước tập thể có thể làm giảm tinh thần làm việc, tạo áp lực và làm tổn thương lòng tự trọng. Có một trường hợp điển hình là trong một buổi họp tại một công ty truyền thông, một trưởng nhóm đã phê bình thẳng tay một nhân viên trẻ vì sai sót nhỏ. Sự việc khiến nhân viên đó cảm thấy bị tổn thương và sau đó xin nghỉ việc chỉ sau vài ngày. Trong khi đó, nếu lời góp ý được nói riêng, nhẹ nhàng, tôn trọng thì kết quả có thể đã khác.

Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng trong một số trường hợp đặc biệt, việc góp ý công khai là cần thiết. Ví dụ như khi một cá nhân vi phạm nội quy tập thể, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến nhiều người, việc chỉ ra lỗi sai một cách công khai cũng là cách để răn đe và tạo bài học chung. Điều cốt lõi vẫn nằm ở cách nói – phải khách quan, tôn trọng, không hạ thấp phẩm giá người khác. Chẳng hạn, tại nhiều doanh nghiệp lớn như Google hay Facebook, khi cần đưa ra nhận xét trước tập thể, họ vẫn luôn nhấn mạnh tinh thần “góp ý vì sự tiến bộ”, sử dụng những từ ngữ tích cực, mang tính xây dựng và không quy chụp cá nhân.

Vì vậy, vấn đề không phải là góp ý ở đâu, mà là cách chúng ta góp ý như thế nào. Nếu có thể, hãy chọn cách góp ý riêng tư, nhẹ nhàng và mang tính xây dựng. Trong trường hợp cần góp ý trước tập thể, hãy giữ ngôn ngữ lịch sự, khách quan, tránh xúc phạm. Một lời nhận xét đúng lúc, đúng cách không chỉ giúp người khác tốt lên mà còn thể hiện sự tinh tế, văn minh của người góp ý.

Bản thân em cũng từng được góp ý công khai và em hiểu cảm giác ấy thế nào. Trong một lần làm bài thuyết trình, em bị giáo viên chỉ ra lỗi sai ngay giữa lớp. Nhưng thay vì trách móc, cô nói: “Nếu em sửa phần này một chút, bài của em sẽ hoàn thiện hơn rất nhiều. Cô biết em có năng lực, chỉ là còn thiếu một chút cẩn thận.” Chính cách nói nhẹ nhàng và khích lệ ấy khiến em không cảm thấy bị tổn thương, ngược lại còn có động lực để sửa sai và làm tốt hơn ở lần sau.

Tóm lại, góp ý nhận xét người khác là điều cần thiết để cùng nhau tiến bộ. Nhưng việc góp ý trước đám đông cần sự cẩn trọng, tế nhị. Lời nói có thể là liều thuốc chữa lành, nhưng cũng có thể là nhát dao gây tổn thương. Vì vậy, hãy là người biết lựa chọn lời nói và cách nói phù hợp, để góp ý không trở thành đòn giáng vào lòng tự trọng, mà là động lực để người khác vươn lên và hoàn thiện chính mình.

Câu 1:

- Thiể thơ: tám chữ

Câu 2:

- Một số từ ngữ tiêu biểu thể hiện tình ảnh của biển đảo và đất nước: Mẹ Tổ quốc, màu cờ nước Việt, Hoàng Sa, người giữ biển, ngư dân, bài ca giữ nước,...

Câu 3:

- Biện pháp tu từ: So sánh " Mẹ Tổ quốc như máu ấm trong màu cờ nước Việt".

- Tác dụng:

+ Làm tăng sức gợi hình gợi cảm giúp cho lời thơ trở nên sinh động, hấp dẫn và dễ dàng đi vào lòng người.

+ Gợi lên hình ảnh Mẹ Tổ quốc gần gũi, thân thương và thiêng liêng như dòng máu nóng chảy trong cơ thể mỗi con người Việt Nam.

+ Thể hiện tình yêu, lòng tự hào và trách nhiệm gắn bó máu thịt với biển đảo quê hương.

+ Nhắc nhở mỗi người về trách nhiệm bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng.

Câu 4: Đoạn trích trên thể hiện:

- Tình yêu sâu sắc và thiêng liêng đối với biển đảo Tổ quốc: Nhà thơ trân trọng miêu tả cảnh biển hoàng sa sóng dữ, ngợi ca tinh thần kiên cường của ngư dân bám biển.

- Lòng biết ơn và sự trân trọng đối với ngư dân: Những người hi sinh thầm lặng để bảo vệ chủ quyền biển đảo.

- Niềm tự hào dân tộc: Tự hào về những con người và những giá trị lịch sử gắn liền với biển đảo quê hương.

Câu 5:

- Mỗi công dân đều có trách nhiệm bảo vệ biển đảo quê hương. Bản thân em cũng vậy cũng phải có những trách nhiệm bảo vệ biển đảo quê hương như: hiểu rõ giá trị và tầm quan trọng của biển đảo quê hương đối với sự phát triển của đất nước. Tích cực tham gia các hoạt động giáo dục, tuyên truyền về chủ quyền biển đảo trong gia đình, nhà trường và cộng đồng. Hỗ trợ tinh thần vật chất và cho những lực lượng đang trực tiếp bảo vệ biển đảo. Giữ gìn môi trường biển, bảo vệ nguồn tài nguyên, không xả rác bừa bãi. Phê phán và đấu tranh về những hành vi xâm phạm chủ quyền biển đảo, góp phần xây dựng quê hương giàu đẹp.

Câu 1:

- văn bản thể hiện tâm trạng cảm xúc của tác giả trong hoàn cảnh tác giả khi xa xứ ở nơi đất khách quê người nhớ về quê hương của mình.

Câu 2:

- Những hình ảnh khiến cho nhân vật trữ tình ngỡ như quê ta: Nắng, màu mây trắng, đồi nhuộm vàng trên đỉnh ngọn,...

Câu 3:

- Cảm hứng chủ đạo của văn bản trên là:

Câu 4:

Sự khác nhau giữa tâm trạng của nhân vật tôi khi cảm nhận các hình ảnh nắng vàng mây trắng trong khổ thơ thứ nhất và khổ thơ thứ ba là:

- Khổ thứ nhất: ngỡ như mình đang ở quê nhà.

- Khổ thứ ba: ý thức rõ Mình đang ở quê người ngắm cảnh cho khuây nỗi nhớ quê hương.

Câu 5:

- Em ấn tượng nhất với hình ảnh miêu tả khung cảnh thiên nhiên nơi "đất khách" nhưng lại khiến tác giả ngỡ là của quê hương mình. Bởi mặc dù ông đang ngắm, chìm đắm trong cảnh vật đẹp đẽ ấy, thì điều thôi thúc ông, không ngừng làm ông nhớ đến đó vẫn là quê hương mình .