Trong bài thơ Chân quê của Nguyễn Bính, nhân vật “em” hiện lên là hình ảnh tiêu biểu cho người con gái thôn quê đang dần thay đổi trước tác động của cuộc sống thị thành. Ban đầu, “em” vốn là cô gái quê dịu dàng, mộc mạc với yếm lụa, áo tứ thân, khăn mỏ quạ – những biểu tượng của vẻ đẹp truyền thống, thuần hậu. Tuy nhiên, sau chuyến đi tỉnh, “em” trở về với khăn nhung, quần lĩnh, áo cài khuy bấm – những trang phục hiện đại, thể hiện sự thay đổi trong cách ăn mặc và cả lối sống. Sự thay đổi ấy tuy không sai, nhưng khiến người nói trong bài thơ cảm thấy tiếc nuối, bởi “em” dường như đang xa dần bản sắc quê mùa vốn là nét đẹp riêng biệt, đáng quý. Nhân vật “em” chính là hình ảnh ẩn dụ cho lớp người trẻ trong xã hội đang đứng giữa ranh giới truyền thống và hiện đại. Qua đó, Nguyễn Bính không chỉ thể hiện tình yêu đối với vẻ đẹp quê hương mà còn gửi gắm mong muốn giữ gìn những giá trị văn hóa dân tộc trong bối cảnh đổi thay của thời đại.

Thông điệp của bài thơ "Chân quê" là lời nhắn nhủ đầy tha thiết về việc trân trọng và giữ gìn những vẻ đẹp mộc mạc, giản dị, chân thành của con người và cuộc sống thôn quê. Nguyễn Bính bày tỏ sự tiếc nuối trước sự thay đổi của người con gái khi tiếp xúc với lối sống thành thị, đồng thời thể hiện mong muốn con người đừng đánh mất bản sắc truyền thống trong quá trình hiện đại hóa. Bài thơ như một lời nhắc nhở nhẹ nhàng mà sâu sắc: vẻ đẹp chân quê, thuần hậu mới chính là giá trị bền vững và đáng quý nhất.

Câu thơ “Hương đồng gió nội bay đi ít nhiều” sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ để thể hiện nỗi lòng của tác giả. Hình ảnh “hương đồng gió nội” không chỉ đơn thuần gợi lên khung cảnh làng quê thanh bình mà còn là ẩn dụ cho vẻ đẹp mộc mạc, chân chất, thuần hậu của người con gái quê. Khi tác giả nói rằng “bay đi ít nhiều”, ông muốn diễn tả sự thay đổi dần dần, sự phai nhạt của những phẩm chất giản dị ấy do ảnh hưởng của cuộc sống thị thành. Câu thơ mang âm điệu nhẹ nhàng nhưng chất chứa nỗi tiếc nuối sâu sắc trước sự đổi thay của con người và cuộc sống. Qua đó, Nguyễn Bính không chỉ bày tỏ tình cảm gắn bó với những giá trị truyền thống mà còn gửi gắm mong muốn giữ gìn nét đẹp nguyên sơ của hồn quê trong thời buổi hiện đại hóa.

Trong bài thơ "Chân quê" của Nguyễn Bính, nhà thơ đã liệt kê nhiều loại trang phục để làm nổi bật sự đối lập giữa nét đẹp truyền thống và vẻ hào nhoáng của thành thị. Những trang phục như khăn nhung, quần lĩnh, áo cài khuy bấm là đại diện cho phong cách thành thị – hiện đại, sành điệu nhưng cũng có phần xa lạ và làm mất đi vẻ đẹp mộc mạc ban đầu. Trái lại, các loại trang phục như yếm lụa sồi, dây lưng đũi nhuộm, áo tứ thân, khăn mỏ quạ, quần nái đen gợi lên hình ảnh người con gái quê chân chất, dịu dàng, đậm đà bản sắc dân tộc. Những trang phục này không chỉ mang giá trị thẩm mỹ mà còn là biểu tượng của sự thuần hậu, của hương đồng gió nội. Qua đó, nhà thơ bày tỏ sự tiếc nuối và mong muốn người con gái hãy giữ lấy vẻ đẹp nguyên sơ của làng quê, đừng để bị cuốn theo lối sống thị thành đang dần làm phai nhạt những giá trị truyền thống.

Nhan đề “Chân quê” ngay từ đầu đã gợi lên một cảm giác rất mộc mạc, gần gũi và đầy chất trữ tình. Hai chữ “chân quê” khiến ta liên tưởng đến vẻ đẹp nguyên sơ, bình dị, đậm chất làng quê Việt Nam – nơi con người sống chân thành, giản dị, không phô trương, không tô vẽ.

Cảm nhận đầu tiên là sự trân trọng những giá trị truyền thống – những gì thuộc về “quê” trong cả cách ăn mặc, lối sống, và tâm hồn. Nguyễn Bính không chỉ nói đến ngoại hình (như cái áo tứ thân, yếm lụa, khăn mỏ quạ…) mà còn gửi gắm một nỗi bâng khuâng khi thấy cái “hồn quê” dường như đang phai nhạt đi sau một chuyến “đi tỉnh về”.

Bài thơ được viết theo thể thơ : tự do