Giữ gìn và bảo vệ những giá trị văn hóa truyền thống trong đời sống hiện đại

Trong thời đại hội nhập và toàn cầu hóa, khi các yếu tố văn hóa phương Tây ngày càng ảnh hưởng sâu rộng đến đời sống người Việt, việc giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống là một yêu cầu cấp thiết. Bởi văn hóa không chỉ là bản sắc mà còn là cội nguồn làm nên bản lĩnh và tinh thần dân tộc.

Văn hóa truyền thống bao gồm ngôn ngữ, trang phục, phong tục, tập quán, kiến trúc, âm nhạc, tín ngưỡng... được hình thành và tích lũy qua hàng nghìn năm lịch sử. Những giá trị ấy là biểu tượng của bản sắc dân tộc, là cái gốc để người Việt định hình nhân cách, tình cảm và đạo lý sống. Một dân tộc mất đi truyền thống là một dân tộc bị “hòa tan” trong dòng chảy hiện đại.

Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho thấy không ít người, đặc biệt là giới trẻ, có xu hướng chạy theo cái mới, cái hiện đại một cách mù quáng. Những trang phục truyền thống như áo dài, áo tứ thân dần bị thay thế bởi thời trang Âu hóa; những lễ hội cổ truyền bị thương mại hóa, mất đi bản chất thiêng liêng vốn có; thậm chí tiếng Việt cũng bị biến dạng khi nhiều bạn trẻ ưa chuộng ngôn ngữ mạng lệch chuẩn.

Trước thực trạng ấy, việc bảo tồn văn hóa truyền thống không có nghĩa là phủ nhận sự tiến bộ, mà là kết hợp hài hòa giữa cái cũ và cái mới. Chúng ta cần giữ lại tinh hoa của quá khứ, đồng thời biết sáng tạo để phù hợp với thời đại. Việc tổ chức các lễ hội, ngày hội văn hóa dân tộc, đưa văn hóa truyền thống vào trường học, phim ảnh, âm nhạc… là những cách làm thiết thực. Bên cạnh đó, mỗi cá nhân, đặc biệt là thế hệ trẻ, cần có ý thức học hỏi, tôn trọng, gìn giữ những giá trị mà cha ông để lại.

Giữ gìn văn hóa truyền thống chính là giữ gìn cội nguồn dân tộc. Trong một thế giới đang không ngừng đổi thay, bản sắc văn hóa sẽ là điểm tựa giúp mỗi người Việt vững vàng hơn trước mọi biến động, để không bị hòa tan mà vẫn tự tin hội nhập.

Nhân vật “em” trong bài thơ Chân quê của Nguyễn Bính là hiện thân của những thay đổi trong lối sống và suy nghĩ của người con gái nông thôn khi tiếp xúc với đời sống đô thị. Từ hình ảnh một cô gái nền nã với “cái yếm lụa sồi”, “áo tứ thân”, “khăn mỏ quạ”, em trở về làng trong diện mạo lạ lẫm, “khăn nhung, quần lĩnh”, “áo cài khuy bấm”, khiến chàng trai xót xa, tiếc nuối. Qua nhân vật này, Nguyễn Bính không chỉ phản ánh sự thay đổi trong gu thẩm mỹ mà còn thể hiện một vấn đề lớn hơn: sự mất dần đi của vẻ đẹp truyền thống. “Em” không xấu – em đơn giản chỉ là một biểu tượng của quá trình hiện đại hóa, của cơn gió mới thổi vào nông thôn. Song sự thay đổi đó khiến người kể chuyện cảm thấy hụt hẫng, bởi nó đe dọa nét chân quê đáng yêu từng gắn bó. Nhân vật “em” vì thế không chỉ là một cá nhân mà còn là biểu tượng cho sự giằng co giữa cái cũ và cái mới trong xã hội đương thời.

Thông điệp của bài thơ: Hãy biết trân trọng, giữ gìn vẻ đẹp chân chất, mộc mạc, giản dị của quê hương và con người nông thôn. Đừng vì chạy theo cái mới, cái hiện đại mà đánh mất đi bản sắc và nét đẹp truyền thống quý giá.

Biện pháp tu từ: Ẩn dụ “Hương đồng gió nội” là hình ảnh ẩn dụ cho vẻ đẹp chân quê, truyền thống, mộc mạc. “Bay đi ít nhiều” là cách nói biểu cảm về sự thay đổi, phai nhạt những giá trị ấy. → Tác dụng: Câu thơ thể hiện nỗi tiếc nuối và lo lắng trước sự mai một của vẻ đẹp truyền thống khi con người chạy theo cái mới, cái hiện đại.

- Các loại trang phục được liệt kê trong bài thơ: + Khăn nhung, quần lĩnh, áo cài khuy bấm (hiện đại) + Yếm lụa sồi, dây lưng đũi nhuộm, áo tứ thân, khăn mỏ quạ, quần nái đen (truyền thống) -những loại trang phục ấy đại diện cho : + Trang phục hiện đại tượng trưng cho sự thay đổi, cách tân, có phần xa lạ với vẻ đẹp thuần khiết quê mùa. + Trang phục truyền thống tượng trưng cho nét đẹp dịu dàng, nền nã, đậm đà bản sắc dân tộc và đời sống thôn quê.

Bài thơ được viết theo thể thơ tự do

Nhan đề "Chân quê" gợi liên tưởng đến vẻ đẹp mộc mạc, giản dị, thuần khiết của con người và cuộc sống nông thôn. Nó thể hiện sự trân trọng nét đẹp truyền thống, tự nhiên, không tô vẽ, đồng thời bày tỏ nỗi lo về sự thay đổi, mất đi nét thuần phác khi người ta chạy theo vẻ hào nhoáng bên ngoài.