Một số điển tích, điển cố trong văn bản: 1. *Tấn Dương*: Đây là điển tích liên quan đến việc vua Tấn Vũ Đế (của nhà Tấn) gặp gỡ và trọng dụng người tài giỏi là Vương Đôn. Trong văn bản, Từ Hải tự ví mình như Vương Đôn, thể hiện sự tự tin và tài năng của mình. 2. *Mắt xanh*: Đây là điển tích về việc Đỗ Phủ, một nhà thơ nổi tiếng thời Đường, được xem là người có "mắt xanh" để nhìn nhận và đánh giá người tài. Trong văn bản, Từ Hải hỏi Kiều liệu có "mắt xanh" để nhìn ra người tài hay không. 3. *Tri kỉ*: Đây là điển tích về mối quan hệ giữa Bá Nha và Tử Kỳ, hai người được xem là tri kỷ (bạn tâm giao) của nhau. Trong văn bản, Từ Hải khen ngợi Kiều đã hiểu và đánh giá đúng về mình.

Những từ ngữ và hình ảnh mà Nguyễn Du sử dụng để chỉ và miêu tả nhân vật Từ Hải bao gồm: 1. *Râu hùn, hàm én, mày ngài*: Miêu tả vẻ ngoài mạnh mẽ và đẹp đẽ của Từ Hải. 2. *Vai năm tấc rộng, thân mười thước cao*: Nhấn mạnh sự cường tráng và cao lớn của Từ Hải. 3. *Đường đường một đấng anh hào*: Thể hiện sự tự tin và khí chất của một người anh hùng. 4. *Côn quyền hơn sức, lược thao gồm tài*: Nhấn mạnh tài năng và sức mạnh của Từ Hải. 5. *Đội trời, đạp đất ở đời*: Thể hiện sự tự tin và khí chất mạnh mẽ của Từ Hải. 6. *Gươm đàn nửa gánh, non sông một chèo*: Miêu tả sự tự do và phóng khoáng của Từ Hải. 7. *Anh hùng đoán giữa trần ai mới già*: Thể hiện sự tự tin và kinh nghiệm của Từ Hải.

Những điển tích và điển cố này giúp tăng thêm vẻ đẹp và ý nghĩa cho văn bản, đồng thời thể hiện sự hiểu biết sâu sắc của tác giả về văn hóa và lịch sử.

Đoạn thơ kể lại sự việc Từ Hải – một đấng anh hùng hào kiệt – tình cờ gặp gỡ Thúy Kiều, rồi hai người phải lòng nhau và nên duyên.