Câu 1 (2.0 điểm):

Viết đoạn văn nghị luận văn học (khoảng 200 chữ):

Truyện ngắn “Con chim vàng” của Nguyễn Quang Sáng là một tác phẩm đặc sắc, khắc họa sâu sắc số phận bất hạnh của những đứa trẻ nghèo trong xã hội xưa, đồng thời lên án sự tàn nhẫn, vô cảm của tầng lớp giàu có. Nhân vật trung tâm là Bào – một cậu bé mồ côi, đi ở đợ từ nhỏ, luôn phải sống trong sự đe dọa của đòn roi và áp bức. Khi bị ép bắt con chim vàng cho cậu chủ, Bào không chỉ đối mặt với nỗi sợ hãi mà còn phải liều cả mạng sống. Cao trào của truyện là khoảnh khắc Bào rơi từ trên cây xuống, máu đổ, con chim vàng chết, nhưng người ta chỉ kêu lên vì "chim chết" chứ không phải vì một đứa trẻ đang thoi thóp. Hình ảnh cánh tay Bào "với mãi nhưng chẳng với được ai" là một biểu tượng đầy ám ảnh, tố cáo sự vô cảm tột cùng và thân phận nhỏ bé, đơn độc của những kiếp người dưới đáy xã hội. Với giọng văn nhẹ nhàng mà day dứt, tác giả đã gieo vào lòng người đọc niềm xót xa, thức tỉnh tình thương và khát vọng công bằng cho những phận đời bé nhỏ.

Câu 2

Viết bài văn nghị luận xã hội (khoảng 600 chữ):
Đề bài: Trình bày suy nghĩ về ý nghĩa của tình yêu thương trong cuộc sống.

Cuộc sống là một bản nhạc nhiều cung bậc, nơi con người không chỉ cần cơm ăn, áo mặc mà còn cần một điều thiêng liêng hơn – đó là tình yêu thương. Tình yêu thương là sợi chỉ đỏ xuyên suốt mọi mối quan hệ, là thứ ánh sáng có thể sưởi ấm những tâm hồn đang lạnh giá, nâng đỡ con người qua những ngày giông bão.

Yêu thương không cần đến những điều lớn lao. Đôi khi, chỉ là một cái nhìn thấu hiểu, một cái ôm đúng lúc, một hành động nhỏ nhưng đủ để khiến người khác cảm thấy mình được quan tâm, được chia sẻ. Trong gia đình, tình yêu thương là nền móng của hạnh phúc; trong xã hội, đó là chất keo gắn kết con người; và trong chính mỗi cá nhân, tình yêu thương giúp ta trưởng thành, nhân hậu và biết sống vì người khác.

Thiếu vắng yêu thương, con người dễ trở nên khô cằn, ích kỷ, thờ ơ với nỗi đau của đồng loại. Đó cũng là gốc rễ của nhiều bất công, bất hạnh trong cuộc sống. Truyện ngắn “Con chim vàng” của Nguyễn Quang Sáng đã phản ánh điều ấy một cách đầy ám ảnh. Bào – một cậu bé nghèo phải đi ở đợ, bị đối xử tàn nhẫn, bị coi như một công cụ để làm vui lòng cậu chủ. Khi em ngã xuống trong máu, người ta chỉ đau xót vì con chim vàng đã chết, còn sự sống của em – một con người – lại bị xem nhẹ. Đó là lời cảnh tỉnh sâu sắc về một xã hội mất đi tình người, nơi lòng thương yêu bị che khuất bởi ích kỷ và thờ ơ.

Thực tế hôm nay vẫn còn không ít người, nhất là trẻ em, sống thiếu tình yêu thương. Một cái bắt nạt, một lời cay độc, hay đơn giản là sự bỏ mặc cũng có thể để lại những tổn thương rất lớn. Vì thế, mỗi người cần nuôi dưỡng lòng nhân ái, biết yêu thương từ những điều nhỏ nhất – giúp đỡ người gặp khó khăn, tôn trọng sự khác biệt, hay đơn giản là lắng nghe và thấu hiểu người bên cạnh.

Yêu thương không khiến ta thiệt thòi, mà chính là điều làm nên giá trị lớn nhất của con người. Khi cho đi tình yêu thương, ta cũng đang gieo mầm hạnh phúc, không chỉ cho người khác mà còn cho chính mình.

Tình yêu thương chính là nền tảng của một xã hội tốt đẹp, là chiếc cầu nối trái tim với trái tim, và là điều giữ lại phần người cao quý nhất trong mỗi chúng ta. Bởi vậy, hãy sống yêu thương – như ánh nắng sưởi ấm, như suối nguồn mát lành, lan tỏa và cứu rỗi những tâm hồn đang khát khao được yêu.

Câu 1

Phương thức biểu đạt chính: Tự sự

Câu 2

Tình huống truyện của đoạn trích:

→ Tình huống truyện xoay quanh việc Bào – một đứa trẻ nghèo đi ở đợ, bị bà chủ ép phải bắt bằng được con chim vàng để làm vui lòng cậu chủ Quyên. Dưới áp lực của đòn roi và sự tàn nhẫn, Bào buộc phải liều mình trèo cây bắt chim. Khi bắt được chim thì cũng là lúc em rơi xuống, bị thương nặng, còn con chim vàng thì chết.

=> Đây là một tình huống cao trào – bi kịch, thể hiện đỉnh điểm của mâu thuẫn giai cấp: giữa một bên là sự áp bức vô nhân đạo, và bên kia là nỗi khổ đau cùng cực của người lao động nghèo.

Tình huống này cũng là nơi bộc lộ rõ nhất số phận bi thảm của nhân vật Bào, đồng thời thức tỉnh lương tri người đọc về nỗi bất hạnh của trẻ em dưới chế độ cũ.

Câu 3

Đoạn trích được kể theo ngôi thứ ba.

Tác dụng của ngôi kể:

-Người kể giấu mình giúp tạo cái nhìn toàn cảnh, bao quát về câu chuyện, giúp người đọc theo dõi dễ dàng cả hành động của Bào lẫn phản ứng của những nhân vật khác như mẹ con thằng Quyên.

-Giữ được tính khách quan trong việc thể hiện xung đột giai cấp: không phán xét trực tiếp, nhưng qua từng hành động, câu nói của nhân vật, sự thật phũ phàng được lộ diện.

-Tăng hiệu quả biểu cảm gián tiếp: những đau đớn, giằng xé của Bào không cần nói ra, mà người đọc vẫn cảm nhận được qua từng dòng văn, từng chi tiết.

=> Ngôi kể góp phần tạo nên giọng văn xót xa, chua chát và hiệu quả nghệ thuật sâu sắc.

Câu 4

Phân tích chi tiết:

“Mắt Bào chập chờn thấy bàn tay mẹ thằng Quyên thò xuống. Tay Bào với tới, với mãi, với mãi nhưng cũng chẳng với được ai.”

→ Đây là một chi tiết đắt giá, đầy tính biểu tượng, thể hiện cao trào của nỗi cô đơn và tuyệt vọng.

-Hành động “với tới, với mãi” thể hiện khát khao được cứu giúp, được yêu thương trong giây phút sinh tử của một đứa trẻ bất hạnh.

-Thế nhưng, “chẳng với được ai” lại là một cú đẩy đầy bi kịch: người mà Bào tưởng đang cứu mình lại chỉ thò tay để nâng xác con chim vàng – thứ đồ chơi cho con bà ta.

-Hình ảnh ấy như lời tố cáo mạnh mẽ sự vô cảm, tàn nhẫn của tầng lớp giàu có đối với những người nghèo khổ, đặc biệt là những đứa trẻ không có quyền lên tiếng.

=> Chi tiết vừa mang tính hiện thực đau đớn, vừa là một hình ảnh ẩn dụ sâu sắc về sự bất công, bị ruồng bỏ của người nghèo trong xã hội cũ.

Câu 5

Nhận xét về nhân vật Bào:

-Bào là cậu bé chịu thương chịu khó, tuy còn nhỏ tuổi nhưng đã phải gánh chịu nợ nần của mẹ, bị đẩy vào cảnh ở đợ.

-Em hiền lành, thật thà, chịu đòn roi, lời mắng nhiếc mà không oán trách.

-Trong lòng Bào cũng có tình yêu thiên nhiên (yêu con chim vàng), có lòng tự trọng (đã từng phản kháng), nhưng vì quá sợ, Bào đành cam chịu.

-Dù sợ hãi và nguy hiểm, em vẫn liều mình trèo lên cây để cố bắt chim làm hài lòng cậu chủ – hành động phản ánh sự cam chịu, nhẫn nhục và cả khát khao được thừa nhận.

Tình cảm, thái độ tác giả gửi gắm:

-Tác giả bày tỏ sự thương cảm sâu sắc với số phận bất hạnh của những đứa trẻ nghèo, bị xã hội vùi dập, cướp đi cả tuổi thơ lẫn quyền sống.

-Đồng thời, ông lên án mạnh mẽ sự tàn nhẫn, ích kỷ và vô cảm của tầng lớp giàu có, qua hình ảnh mẹ con thằng Quyên.

-Qua đó, tác giả thức tỉnh lương tri, kêu gọi con người phải sống nhân ái hơn, đồng cảm hơn, đặc biệt là với những thân phận bé nhỏ.